ใบงานที่ 1
วัยรุ่นกับปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ
1. วัยรุ่นกับปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ
ปัจจัยทางสังคมหลายรูปแบบเป็นต้นว่า การเช่าที่อยู่อาศัย การนัดพบปะสังสรรค์กลางคืนหรือการท่องเที่ยวต่างจังหวัดเฉพาะกลุ่ม เป็นปัจจัยสำคัญอย่างหนึ่งที่ก่อให้เกิดปัญหาพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศของวัยรุ่นในปัจจุบัน โดยเฉพาะการมีเพศสัมพันธ์ก่อนเวลาและวัยอันควร นักเรียนเป็นผู้ที่อยู่ในช่วงวัยรุ่นจึงควรเรียนรู้ ทำความเข้าใจถึงลักษณะและผลกระทบของปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ ตลอดจนการมีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมเพื่อป้องกันพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ รวมทั้งปฏิบัติตนตามค่านิยมทางเพศที่เหมาะสม จะช่วยให้สามารถดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างมีความสุข
1.1 ปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ
วัยรุ่น เป็นวัยที่มีแรงขับทางเพศมากกว่าช่วงวัยอื่น ๆ ซึ่งไม่ใช่เรื่องผิดปกติ แต่ปัญหาที่พบในปัจจุบัน คือ วัยรุ่นมีปัญหาพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศเพิ่มมากขึ้น ทั้งที่เป็นเหตุเกิดขึ้นเฉพาะภายในตัวของวัยรุ่นเองตามธรรมชาติ และเหตุปัจจัยทางสังคมที่มีส่วนสำคัญต่อการเอื้อให้วัยรุ่นแสดงพฤติกรรมทางเพศที่ไม่เหมาะสมได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะการมีเพศสัมพันธ์ในวัยเรียน ซึ่งก่อให้เกิดปัญหาต่อวัยรุ่นเองโดยตรงและสังคมโดยรวม
- ความหมายของปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ
ความหมายของปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ มีคำที่เกี่ยวข้อง ได้แก่
พฤติกรรม หมายถึง การกระทำหรืออาการที่แสดงออกทางร่างกาย ความคิด และความรู้สึก เพื่อตอบสนองต่อสิ่งเร้า
พฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ หมายถึง การกระทำหรืออาการที่แสดงออกทางร่างกาย ความคิด และความรู้สึกเพื่อตอบสนองต่อสิ่งเร้าทางเพศ และมีโอกาสที่จะได้รับความทุกข์ ความเดือดร้อนหรือเป็นอันตรายต่อชีวิตและสุขภาพ
ปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ หมายถึง สภาวการณ์ต่าง ๆ ทางสังคม ที่เอื้อต่อการสนับสนุนให้วัยรุ่นมีพฤติกรรมทางเพศที่ไม่เหมาะสม จนส่งผลกระทบต่อชีวิตและสุขภาพ
- ความสำคัญของปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ
พฤติกรรมทางเพศของมนุษย์เกิดขึ้นจากปัจจัยหลายประการ แต่ปัจจัยสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อการแสดงพฤติกรรมทางเพศได้ง่ายขึ้นในปัจจุบัน คือ ปัจจัยทางสังคม อิทธิพลของสื่อ รวมทั้งค่านิยมทางเพศของวัยรุ่น ทำให้เกิดปัญหาพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศเพิ่มขึ้น ซึ่งบางครั้งเราไม่สามารถควบคุมหรือปรับเปลี่ยนสภาพสังคมและสิ่งแวดล้อมรอบตัวให้เอื้อต่อการป้องกันปัญหาพฤติกรรมเสี่ยงของวัยรุ่นได้มากนัก โดยเฉพาะปัญหาพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศที่มาจากปัจจัยทางสังคม ดังนั้น นักเรียนควรให้ความสำคัญกับเรื่องนี้ โดยศึกษาวิธีการป้องกันเพื่อไม่ให้เกิดปัญหาทางเพศ อันเนื่องมาจากปัจจัยทางสังคมที่ไม่เหมาะสม
1.2 ลักษณะและผลกระทบของปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ
ปัจจัยทางสังคมที่พบว่านำไปสู่ปัญหาพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศของวัยรุ่นที่จะนำเสนอในที่นี้ ได้แก่ สภาพทางสังคมของวัยรุ่นในการเช่าที่อยู่อาศัยอยู่อย่างอิสระ การนัดพบปะสังสรรค์กลางคืนของวัยรุ่น และการเที่ยวต่างจังหวัดเฉพาะกลุ่ม
- การเช่าที่อยู่อาศัยอยู่อย่างอิสระ
ปัญหาที่พบมากในปัจจุบัน คือ การเช่าที่อยู่อาศัยในที่พักบางลักษณะได้กลายเป็นสถานที่ เอื้อให้เกิดปัญหาพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศของวัยรุ่นมากขึ้น เช่น การถูกลวนลามหรือถูกข่มขืนทางเพศ โดยเฉพาะวัยรุ่นบางกลุ่มที่อยู่ในวัยกำลังศึกษาเล่าเรียน และมีความจำเป็นที่ต้องเช่าที่อยู่อาศัยอยู่อย่างอิสระ ซึ่งอาจเนื่องมาจากไม่มีญาติหรือไม่มีที่พัก หรือเพิ่มความสะดวกในการเดินทาง พฤติกรรมเช่นนี้ทำให้ขาดการดูแลอย่างใกล้ชิดจากพ่อแม่ ผู้ปกครอง ส่งผลทำให้วัยรุ่นต้องดูแลตนเอง นอกจากนี้ การขาดการดูแลที่ดีของเจ้าของธุรกิจผู้ให้เช่าที่อยู่อาศัยก็เป็นอีกสาเหตุหนึ่งของการเกิดปัญหาพฤติกรรมทางเพศที่ไม่เหมาะสมได้
- การนัดพบปะสังสรรค์กลางคืนของวัยรุ่น
วัยรุ่น เป็นช่วงวัยที่มีความต้องการจะศึกษาและเรียนรู้ จึงเป็นเรื่องปกติที่มักมีการนัดพบปะสังสรรค์เฉพาะกลุ่มเพื่อน ซึ่งหากพิจารณาอย่างผิวเผินคงไม่ใช่พฤติกรรมที่ผิดปกติแต่อย่างใดของวัย แต่ปัญหาที่พ่อแม่ ผู้ปกครองที่มีลูกอยู่ในวัยรุ่นควรสนใจ ใส่ใจให้มากขึ้น คือ การมีพฤติการณ์รมทางเพศไม่ถูกต้องเหมาะสม ที่พบบ่อยคือ ปัญหาการมีเพศสัมพันธ์ก่อนเวลาอันควร
การนัดพบปะสังสรรค์กลางคืนเป็นสิ่งที่วัยรุ่นในปัจจุบันนิยมปฏิบัติกัน โดยส่วนหนึ่งเป็นผลมาจากการรับค่านิยมของชาติตะวันตก ซึ่งสถานะภาพสังคมไทยในปัจจุบันสามารถยอมรับได้ แต่ถ้ามีพฤติกรรมเกินขอบเขตถือว่าเป็นสิ่งที่ไม่เหมาะสม การพบนัดปะสังสรรค์กลางคืนทำให้วัยรุ่นมีพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศได้ง่าย ซึ่งมีปัจจัยหลายประการเป็นสิ่งกระตุ้นให้เกิดแรงขับดันทางเพศตามธรรมชาติของวัยรุ่นให้เพิ่มขึ้น เช่น พฤติกรรมในการดื่มแอลกอฮอล์ หรือการเสพสารเสพติดบางชนิด เช่น ยาอี ยาเลิฟ สารเสพติดเหล่านี้ถ้าเสพเข้าไปทำให้ขาดความสามารถในการควบคุมระบบประสาท อาจมีพฤติกรรมทางเพศไม่เหมาะสม ซึ่งสถานการณ์เสี่ยงต่อการมีเพศสัมพันธ์โดยง่าย
3.การเที่ยวต่างจังหวัดเฉพาะกลุ่ม
การเที่ยวต่างจังหวัดหรือสถานที่ตามธรรมชาติจัดเป็นกิจกรรมนันทนาการที่ดีและเหมาะสมกับบุคคลทุกเพศทุกวัย เนื่องจากช่วยให้ผ่อนคลายความตึงเครียด ทำให้รู้สึกสดชื่นกระปรี้กระเปร่าและเป็นการเปลี่ยนบรรยากาศที่ก่อให้เกิดผลดีต่อสุขภาพกายและจิตใจ สำหรับวัยรุ่นการเที่ยวต่างจังหวัดเฉพาะกลุ่มทั้งเพื่อนหญิงและเพื่อนชายสามารถกระทำได้เช่นกัน แต่มีสิ่งที่พึ่งระวังให้มากคือ กิจกรรมการเที่ยวเฉพาะกลุ่มที่กระทำโดยอิสระไม่มีผู้ใหญ่คอยดูแลอาจก่อให้เกิดความไม่ปลอดภัยทางเพศได้ โดยเฉพาะถ้ามีการดื่มของมึนเมาด้วยแล้วทำให้ขาดสติยับยั้งชั่งใจจนเกิดพฤติกรรมทางเพศที่ไม่เหมาะสมได้ เช่น การมีเพศสัมพันธ์โดยไม่คาดคิด หรือเกิดปัญหาการตั้งครรภ์ที่ไม่พึ่งประสงค์ รวมทั้งปัญหาการติดโรคทางเพศสัมพันธ์
1.3 แนวทางในการป้องกันปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศ
ในการป้องกันปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลต่อพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศมี่หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง หลายหน่วยงานได้เข้ามารับผิดชอบในเรื่องนี้มากขึ้นซึ่งเป็นสิ่งที่น่ายินดี แต่อย่างไรก็ตาม การดำเนินการบางอย่างยังไม่ประสบผลสำเร็จมากนัก ทั้งนี้อาจเป็นเพราะว่าการปฏิบัติจริงขึ้นอยู่กับตัววัยรุ่นเอง ซึ่งเป็นสิทธิส่วนบุคคลปราศจากการบังคับทางกฎหมาย แต่ความเหมาะสมถูกต้องนั้นขึ้นอยู่กับความสอดคล้องกับสภาพของวัฒนธรรมที่ดีงามของสังคมไทยที่สะสมมายาวนาน แนวทางการป้องกันปัจจัยทางสังคมที่ส่งผลให้เกิดพฤติกรรมเสี่ยงทางเพศของวัยรุ่น โดยหวังผลในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมทางเพศให้เหมาะสมยิ่งขึ้น มีแนวทางปฎิบัติดังนี้
1.ผู้ใหญ่ ได้แก่ พ่อแม่ ผู้ปกครอง ครู อาจารย์ ต้องให้ความรู้เรื่องเพศศึกษาอย่างตรงไปตรงมา ถูกต้องเหมาะสมกับวัยรุ่น และต้องประพฤติตนเป็นแบบอย่างที่ดีในเรื่องเพศ
2.ตัววัยรุ่น ควรปฏิบัติตนตามขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมไทยที่ดีงามโดยเฉพาะการสงวนท่าที การรักนวลสงวนตัว การมีความรับผิดชอบที่จะทำให้ตนเองไม่เสียอนาคต
3.ที่อยู่อาศัย ควรจัดระเบียบการเข้าพักอาศัยให้เอื้อต่อความปลอดภัยทางเพศ เช่น กวดขันหรือแจ้งเบาะแสกับเจ้าหน้าที่ตำรวจ ถ้าพบว่ามีการรวมตัวกันในห้องพักของนักเรียน นักศึกษาเพื่อกระทำในสิ่งที่เห็นว่าไม่สมควร เช่น การมั่วสุ่มสิ่งเสพติด
4.การจัดงานพบปะสังสรรค์เฉพาะกลุ่มสามารถปฏิบัติได้ เนื่องจากไม่ใช่เรื่องสียหายแต่ควรประพฤติตนให้เหมาะสมกับวัย ไม่ดื่มขิงมึนเมา หรือมีเพศสัมพันธ์ก่อนวัยอันควร
5.การนัดเที่ยวต่างจังหวัดกับกลุ่มเพื่อนต้องบอกพ่อแม่ ผู้ปกครองทราบก่อน เพื่อที่ผู้ใหญ่จะได้ให้คำแนะนำการปฏิบัติที่เหมาะสม และการดูแลตนเองให้ปลอดภัย
6.วัยรุ่นต้องศึกษาและเรียนรู้วิธีการป้องกันตนเองให้พ้นภัยทางเพศ ต้องใช้สติปัญญาของตนเองพิจารณาไตร่ตรอง มีวิจารณญาณ ยับยั้งชั่งใจ ไม่ปล่อยตัวตามแรงขับทางเพศตามธรรมชาติซึ่งจะก่อให้เกิดปัญหาชีวิตตามมาในอนาคต
7.สังคมจะต้องจัดสถานที่พักผ่อนหย่อนใจสำหรับวัยรุ่นให้เหมาะสม เช่น จัดให้มีสถานที่ออกกำลังกายหรือเล่นกีฬา เพื่อที่วัยรุ่นจะได้ระบายอารมณ์ ความรู้สึก และแรงขับทางเพศให้เหมาะสมกับวัย
1.4ค่านิยมทางเพศที่เหมาะสมต่อการดำเนินชีวิต
ค่านิยมทางเพศที่เหมาะสมจะช่วยส่งเสริมให้ชีวิตมีคุณค่า เหมาะสมต่อการดำเนินชีวิต นำไปปฏิบัติได้ดังนี้
1.ค่านิยมรักนวลสงวนตัว
เรื่องการปฏิบัติตนของเพศหญิงเรียกว่า การรักนวลสงวนตัว เป็นสิ่งที่ปฏิบัติสืบทอดกันมา ในปัจจุบันค่านิยมนี้ยังใช้ได้ดีอยู่ เพราะช่วยป้องกันภัยทางเพศได้ สังคมไทยถือว่าเรื่องบริสุทธิ์ของผู้หญิงเป็นสิ่งสำคัญและมีคุณค่า การปฏิบัติตนเพื่อรักนวลสงวนตัวนั้นไม่ใช่ว่าตัดความสัมพันธ์ในการคบหาสมาคมกับเพื่อนชายโดยสิ้นเชิง แต่จะเน้นการสร้างสัมพันธภาพที่เหมาะสมต่อกัน เช่น วัยรุ่นไม่ควรเปิดโอกาสให้เพื่อนชายได้ใกล้ชิดกันมากจนเกินขอบเขต โดยปล่อยให้จับมือถือแขน โอบกอด ซึ่งการปฏิบัติเช่นนนี้สังคมจะมองคุณค่าในตัวเพศหญิงลดลง ดังนั้นผู้หญิงทกคนควรคิดไตร่ตรองให้รอบคอบก่อนที่จะแสดงพฤติกรรมเหล่านี้ เพราะการวางตัวให้เหมาะสมกับวัยจะเป็นที่ชื่นชมของสังคมมากกว่า
2.ค่านิยมให้ให้เกียรติและการวางตัว
การให้เกียรติซึ่งกันและกันและการวางตัวที่เหมาะสมทางเพศ เป็นเรื่องที่วัยรุ่นควรศึกษาเรียนรู้ และนำมาปฏิบัติทั้งต่อเพื่อนเพศเดียวกันและเพศตรงข้าม เพราะเป็นสิ่งที่สามารถยึดเหนี่ยวน้ำใจระหว่างเพื่อนให้แน่นแฟนยิ่งขึ้น การให้เกียรติและการวางตัวที่ดีทางเพศนั้น ทั้งวัยรุ่นชายหญิงจะต้องแสดงออกต่อกันด้วยความจริงใจ เช่น วัยรุ่นชายควรใช้คำพูดที่สุภาพ ไม่พูดก้าวร้าว ดูหมิ่นศักดิ์ศรีเพื่อนหญิง ควรแสดงความห่วงใยในสวัสดิภาพและความปลอดภัยของเพื่อนหญิงไม่ฉวยโอกาสใกล้ชิดเพื่อนหญิงเพื่อจับมือถือแขนหรือลวนลามให้ได้รับความเสียหาย ต้องวางตัวในฐานะเพื่อนให้เพื่อนหญิงไว้วางใจ อุ่นใจ ส่วนวัยรุ่นหญิงควรให้เกียรติเพื่อนชายเช่นกัน เช่น ใช่คำพูดที่สุภาพเรียบร้อย แสดงความมีน้ำใจ ไม่แต่งกายเพื่อยั่วยวนเพื่อนชายด้วยการนุ่งน้อยห่มน้อยชิ้นหรือรู้จักปฏิเสธการไปไหนด้วยกันตามลำพังกับเพื่อนชาย ที่จะเป็นเหตุให้ตนเองไม่ปลอดภัยและสังคมมองไม่ดีได้
3.ค่านิยมสร้างคุณค่าความดีงามในจิตใจ
ความดีงามภายในจิตใจเป็นสิ่งมีคุณค่าเพราะเป็นสิ่งที่บุคคลทั่วไปในสังคมไทยยอมรับวัยรุ่นในฐานะที่กำลังเป็นวัยกำลังเจริญเติบโตทั้งด้านร่างกายและจิตใจ เพื่อพัฒนาเป็นผ้ใหญ่ที่ดีในอนาคต จึงควรสร้างโอกาสอันดีในการเรียนรู้ฝึกอบรมตัวเองทางด้านจิตใจให้เจริญพัฒนาอย่างมีคุณค่าจนเป็นที่ยอมรับในสังคม
การสร้างคุณค่าในตัวเองทางจิตใจนั้นสามารถปฏิบัติได้หลายวิธี เช่น การยึดเหนี่ยวจิตใจด้วยหลักทางศาสนาที่ตนนับถือ ซึ่งทุกศาสนาล้วนสอนให้ทุกคนเป็นคนดี วัยรุ่นจึงควรศึกษาทำความเข้าใจในศาสนาของตนเองว่า การปฏิบัติในเรื่องเพศก็เช่นเดียวกัน ศาสนาไม่มีข้อห้ามแต่ต้องปฏิบัติให้เหมาะสมกับกาลเทศะ เพศ และวัยขอตนเอง ไม่หมกมุ่นฟุ้งซ่านจนเกินขอบเขตก็จะช่วยให้ชีวิตในอนาคตดีไ
